Εναλλακτικά πρότυπα διασκέδασης: προληπτικές δράσεις και στρατηγικές ψυχαγωγίας των νέων (2001-2002)
Σκοπός
Σκοπός της έρευνας ήταν η μελέτη των συμπεριφορών στη νυχτερινή διασκέδαση και των σχετικών αντιλήψεων των νεαρών θαμώνων που απέχουν από τη χρήση νόμιμων (αλκοόλ και καπνού) και παράνομων ουσιών («ναρκωτικά» ή κάνουν περιορισμένη χρήση νόμιμων ουσιών και αυτών που χρησιμοποιούν νόμιμες και παράνομες ουσίες κατά τη διάρκεια της διασκέδασής τους.
Μεθοδολογία
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση πραγματοποιήθηκε η συλλογή των ποσοτικών στοιχείων με τη χρήση ημι-δομημένου ερωτηματολογίου. Η επιλογή του δείγματος έγινε με βασικό κριτήριο την πρόσφατη χρήση ή την αποχή από νόμιμες και παράνομες ουσίες, στην οποία περιλαμβάνεται και η περιορισμένη χρήση νόμιμων ουσιών. Το δείγμα αποτέλεσαν 204 άτομα (102 χρήστες και 102 μη-χρήστες λόγω κριτηρίου) θαμώνες σε χώρους διασκέδασης (κλαμπ, μπαρ, καφετέριες), έφηβοι και νέοι μέχρι 30 ετών. Στη δεύτερη φάση πραγματοποιήθηκε η συλλογή των ποιοτικών στοιχείων με συνεντεύξεις και ομάδες εστιασμένης συζήτησης για τις οποίες χρησιμοποιήθηκε κατάλογος ερωτήσεων. Η επιλογή του δείγματος πραγματοποιήθηκε με την ίδια διαδικασία όπως και στην πρώτη φάση. Το δείγμα αποτέλεσαν 18 άτομα (9 χρήστες και 9 μη-χρήστες λόγω κριτηρίου) θαμώνες σε χώρους διασκέδασης.
Κύρια ευρήματα
Ποσοτικά στοιχεία: Σχεδόν όλοι οι χρήστες ουσιών ανέφεραν κατανάλωση κάνναβης (99%) αλκοόλ (96%) και καπνού (97%) τις τελευταίες 30 ημέρες πριν την έρευνα. Σε υψηλότερα ποσοστά τα αδέλφια των χρηστών σε σύγκριση με τα αδέλφια των μη-χρηστών έπιναν αλκοόλ και έκαναν χρήση κάνναβης (Αδέλφια χρηστών έκαναν χρήση: αλκοόλ σε ποσοστό 57% και κάνναβης 39,5%. Αδέλφια μη-χρηστών έκαναν χρήση: αλκοόλ σε ποσοστό 34,4% και κάνναβης 4%). Στην πλειονότητά τους οι χρήστες ουσιών (80,6%) ανέφεραν ότι τουλάχιστον οι μισοί φίλοι τους κάνουν χρήση κάνναβης, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους μη-χρήστες είναι 10%. Το 77,7% των χρηστών ουσιών σε σύγκριση με το 20,8% των μη-χρηστών πιστεύουν ότι η συστηματική χρήση κάνναβης είναι ελάχιστα ή καθόλου επικίνδυνη συμπεριφορά. Υψηλότερα ποσοστά χρηστών ουσιών φαίνεται να υιοθετούν ακραίες κοινωνικές συμπεριφορές σε σύγκριση με τους μη-χρήστες («μικροκλοπές από κατάστημα»: 49,5% έναντι 15,8%, «καταστροφή ξένης περιουσίας»: 30,1% έναντι 11%).
Ποιοτικά στοιχεία: Οι περισσότεροι μη-χρήστες ανέφεραν ότι παραμένουν ανεπηρέαστοι στην απόφαση τους να απέχουν από τη χρήση ουσιών ακόμη και αν κάποιοι φίλοι τους παρακινήσουν στη χρήση κάποιας ουσίας. Το αντίθετο ισχύει για τους χρήστες ουσιών. Χαρακτηριστικά ανέφεραν ότι «δεν αισθάνονται άνετα να απέχουν από τη χρήση ουσιών όταν οι φίλοι τους κάνουν χρήση κάποιας ουσίας, ή να κάνουν χρήση ουσιών όταν όλοι οι άλλοι απέχουν από αυτή». Όσον αφορά τους λόγους της χρήσης, οι χρήστες ουσιών ανέφεραν ότι καταναλώνουν αλκοόλ και ναρκωτικά κατά τη διάρκεια της διασκέδασης τους «για να βρεθούν πιο γρήγορα σε εύθυμη κατάσταση, να χαλαρώσουν και να εκφραστούν καλύτερα». Οι μη-χρήστες πιστεύουν ότι μπορούν να διασκεδάσουν χωρίς ουσίες επειδή πιστεύουν ότι η κατανάλωση τους για οποιοδήποτε λόγο οδηγεί στην εξάρτηση.
Σχετικές δημοσιεύσεις (με χρονολογική σειρά)
- Calafat A, Fernandez C, Juan M, Anttila A, Arias A, Bellis M, Bohrn K, Fenk R, Hughes K, Kerschl AV, Kokkevi A, Kuussaari K, Leenders F, Mendes F, Simon J, Spyropoulou M, Wijngaart G, Zavatti P (2003). Enjoing the nightlife. European Perspective and The role of moderation. Palma de Mallorca, IREFREA
- Calafat, A., Fernandez, C., Juan, M., Bellis A., M., Bohrn, K, Hakkarainen, P., Kilfoyle-Carrington, M., Kokkevi, A., Maalste, N., Mendes, F., Siamou, I., Simon, J., Stocco, P., Zavatti, P. (2001) Risk and control in the recreational drug culture, SONAR PROJECT. IREFREA, Mallorca.